Zomersneeuw*

Het is nacht
Ik word wakker
En kijk naar buiten
Het maanlicht
Schijnt over het gras
Kan dat sneeuw zijn?
’s Morgens is het gras groen
Het is juni
En volop zomer

HV

Illusie

Ken je dat, dat je dingen ‘echt’ ziet die er bij nader inzien toch niet blijken te zijn? Ik had dat in de situatie die ik in dit gedicht beschrijf. Ik wist het zeker: er ligt sneeuw!

’s Morgens was er geen spoor van die sneeuw meer te bekennen. Dat vond ik verwarrend, want ’s nachts wist ik het zeker en ik had het toch echt met eigen ogen gezien.

Volgens de gratis onlineversie van het van Dale woordenboek is een illusie een droombeeld, een hersenschim. Dat klinkt mij eigenlijk toch wat te vaag voor een ervaring die zo reëel kan lijken.

De uitgebreidere beschrijving op Wikipedia spreekt mij dan toch meer aan: “Een illusie is een schijnbare werkelijkheid of een onjuist idee van de werkelijkheid. Het beeld dat iemand van de werkelijkheid heeft is gebaseerd op diens waarnemingen via de zintuigen en verwerking van deze signalen in de hersenen. Illusies zijn dus gebaseerd op foutieve waarnemingen van reële externe prikkels.”
‘Schijnbare werkelijkheid’, dat sluit beter aan op mijn ervaring van de sneeuw die ik zag.

Sinds die ervaring weet ik dat ik voorzichtig moet zijn met het trekken van conclusies over wat ik waarneem in de wereld. Ook al ‘weet’ ik iets zeker, het kan toch een verkeerde interpretatie zijn van mijn waarneming.

Om het iets filosofischer te zeggen in de woorden van Jiddu Krishnamurti: “Kennis en ervaring zijn (dus) beperkt. Kennis wordt in het brein opgeslagen als geheugen. Het geheugen reageert vervolgens met gedachten: dus gedachten zijn altijd beperkt. En alles wat beperkt is leidt onveranderlijk tot conflict. … . De essentie van hersenen is denken. Het is de aard van de hersenen om te denken. Maar denken heeft zich gerealiseerd dat het van zichzelf onzeker is en streeft daarom naar zekerheid.”

Daarom probeer ik tegenwoordig om een gezonde opening te houden in mijn ‘weten’ zodat er ruimte is voor nieuwe informatie en interpretatie. Maar zelfs dan moet ik oppassen, want steeds maar twijfelen is ook lastig in het leven en die openheid die ik denk te hebben blijkt soms ook een illusie te zijn.

 

* Dit gedicht is geïnspireerd op eigen ervaring, tijdens een vakantie in de Belgische Ardennen.
En op het gedicht Stillenachtgedachte van Li Bai (705 – 762):

Voor mijn bed ligt helder licht.
Kan dat rijp zijn op de vloer?
Ik richt me op en zie de maan.
Ik leg me neer en denk aan thuis.

Overgenomen uit:
Amnesty International. (2015). Het museum van de poëzie. Stilte. Amersfoort: Bekking & Blitz.